Zadbaj o lokalność w bibliotece
Biblioteka często jest miejscem, w którym pielęgnuje się lokalną historię i kulturę. Zdarza się, że pełni funkcję izby pamięci, czy muzeum. Te w mniejszych miejscowościach i wsiach bywają jedynym ośrodkiem kultury – to na nich spoczywa misja troski o regionalne dziedzictwo.
Wiedza na temat miejsca naszego pochodzenia pozwala nam lepiej zrozumieć kim jesteśmy. Tworzy poczucie przynależności, rozwija świadomość społeczną i odpowiedzialność za to co wspólne.
Co możemy zrobić, by zadbać o pamięć i obecność lokalnej historii i kultury wśród naszej społeczności?
Spójrz szeroko
Refleksja nad lokalną kulturą inspiruje do działania. Przyjrzyj się najbliższemu otoczeniu. Budynkom, obiektom, pomnikom, naturze, zapomnianym wydarzeniom, postaciom, ale też oryginalnym tradycjom, nazwom, językowi, wytwarzanym tu przedmiotom czy inspirującym przejawom kultury muzycznej i plastycznej.
Spróbuj odszukać historię najstarszego drzewa w twojej wsi. Sprawdź jaka jest historia nazw ulic w twojej dzielnicy. Jaką funkcję pełniły kiedyś zabytkowe budynki w twoim mieście? Kto założył koło gospodyń wiejskich? Jak powstał lokalny klub sportowy? Co symbolizuje Wasz herb?
Tematów jest mnóstwo. Otwórz się na lokalność i czujnie szukaj odpowiedzi na jej temat. Zaproś do obserwacji sąsiedzką społeczność. Grupę młodzieży, lokalny klub seniora, a może młodych rodziców wraz z dziećmi? Stwórzcie biblioteczną drużynę badaczy kultury i działajcie na rzecz dziedzictwa regionalnego!
Przekaż opowieść dalej
Dbanie o lokalność to wspieranie łączności między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Stwarzanie możliwości do przekazania opowieści dalej. Można realizować to na różne sposoby. Muzealna sala, czy publikacje historyczne to nie jedyne opcje. Wraz z lokalną społecznością możecie zrealizować film, spektakl, instalację artystyczną, wiersz, kolaże, utwór muzyczny… niezliczona ilość kreatywnych działań czeka na Wasz krok!
Otwórz się na partnerstwa
Zaproś do wspólnych działań inne instytucje z twojego regionu. Zsieciuj się z inną biblioteką – publiczną, lub szkolną. Zaproponuj współpracę ośrodkowi kultury, galerii, czy lokalnemu klubowi.
O sieciowaniu, czyli bibliotecznym networkingu przeczytasz w naszym wpisie.
O tworzeniu partnerstw przeczytasz w artykule Pracowni Etnograficznej „Budowanie partnerstw” i w publikacji Kultura dla klimatu ” Partnerstwa i koalicje ekologiczne”.
Przepis na diagnozę lokalną:
Webinarium CEO „Diagnoza lokalna krok po kroku”
Webinarium „Diagnoza lokalna w bibliotece”
Przewodnik „Krótki przepis na diagnozę lokalną„
Publikacja „Przepis na diagnozę, czyli poznaj młodych i środowisko lokalne”
Publikacja „Quo vadis? O partycypacyjnej diagnozie lokalnej”
Informacje o Bibliotece jako archiwum lokalnej pamięci znajdziesz w naszym wpisie.
Jak wykorzystać archiwa do twórczych działań:
Webinarium „Wirtualne zbiory i archiwa – jak twórczo korzystać z nich w bibliotece?”
Webinarium „Historionauci na start! Cyfrowe zbiory muzealne„
Webinarium „Wycieczka w przeszłość. Jak twórczo korzystać z archiwów?”
Centrum Archiwistyki Społecznej scenariusze lekcji
O kompetencjach cyfrowych w bibliotece (w tym o cyfrowych archiwach) przeczytasz w:
Jak aktywizować społeczność lokalną w działaniach biblioteki:
Webinarium „Jak twórczo wykorzystać potencjał lokalny w bibliotece?”
Film poradnikowy „Aktywizowanie społeczności lokalnej w działaniach biblioteki”
Jak działać z różnorodną kulturowa grupą w bibliotece?
Tekst i scenariusze warsztatów „Wielokulturowość w bibliotece.”
Tekst „Działania integracyjne w wielokulturowej grupie w bibliotece”
Webinarium „Jak integrować różnorodne grupy w bibliotece?”
Pomysły na działania i projekty o lokalnej historii:
„REPORTAŻ MULTIMEDIALNY O LOKALNEJ HISTORII. Inspiracje z programu Re:Memory”
10 sposobów na twórcze działania wokół historii lokalnych.
Seria materiałów „Jak ożywić historię”: prezentacja / podcast / gra, grafika / komiks / animacja, obiekt muzealny a nowe technologie.
Inspiracje z biblioteki CEO:
10 sposobów na twórcze działania wokół historii lokalnych.
Każdy przedmiot opowiada jakąś historię.
Jak opowiedzieć dobrą historię.
Sztuka współczesna jako trening kreatywności.
Publikacja „Zmontuj sobie projekt”.
Tekst i selekcja materiałów: Ola Jankowiak
Poniżej proponujemy sześć pomysłów na działania, które mogą wesprzeć zrozumienie lokalności.
Gość w bibliotece
Nadaj grupie baczy, z którą pracujesz rolę gospodarzy, którzy przyjmą w bibliotece specjalnego gościa. To świetny wstęp do działań projektowych. Działanie będzie nie tylko szansą na poznanie mniej znanych lokalnych narracji. Pozwoli też lepiej zintegrować zespół i przygotować grunt do przyszłej współpracy. Zaproście osobę, która może poszerzyć waszą wiedzę na temat lokalnej kultury i przeszłości. Aktywistkę społeczną, która opowie o tym, czym żyje lokalna społeczność i z jakimi wyzwaniami musi sobie poradzić. Autora książki o waszej okolicy. Przedstawiciela koła miłośników lokalnego folkloru, lokalną artystkę, albo animatorów kultury. Dziennikarza z lokalnej gazety. Pomysłów może być naprawdę wiele, ważne by była to osoba, która może zarazić innych do swojej pasji i pokazać lokalne sprawy od zupełnie nowej strony.
Spacery po okolicy
Wyjdźcie na zewnątrz, wybierając mniej utarte ścieżki i zadając sobie nietypowe pytania. Zabawcie się w detektywów i spróbujcie dowiedzieć się jak najwięcej o tym, co widzicie. Kto tu był i jakie ślady po sobie zostawił? O czym opowiada lokalna architektura? Skąd wzięły się określone elementy w przestrzeni publicznej? Dlaczego wygląda ona tak, a nie inaczej i kto o tym decyduje? Zaproście ciekawego przewodnika, np. przedstawicielkę określonej grupy (etnicznej, religijnej, społecznej, subkulturowej), który oprowadzi po miejscach, które uważa za szczególnie ważne dla siebie i ludzi ze swojej grupy.
Rozmowa z mieszkańcami
Wybierzcie się na ulicę, by przeprowadzić sondę uliczną, pytając lokalnych mieszkańców, co lubią w waszej miejscowości. Z jakimi obrazami, dźwiękami, zapachami, wspomnieniami im się kojarzy? Może to nagranie moglibyście wykorzystać w prezentacji swoich ? Stwórzcie razem mapę społecznych połączeń. Zaznaczcie na niej miejsca, w których mieszkańcy najczęściej spotykają innych, miejsca, które ich łączą. Zapytajcie też o ich ulubione (możecie je zaznaczyć serduszkami) i te, których się obawiają.
Krok poza strefę komfortu
Zastanówcie się, co intryguje was w okolicy, czego jeszcze o niej nie wiecie. Może znajduje się tam restauracja, która serwuje nietypową kuchnię? Zaplanujcie dzień kulinarnych eksperymentów, wyruszając w teren, by odkryć smaki potraw, których nigdy wcześniej nie próbowaliście. A może w najbliższym czasie odbędzie się jakieś wydarzenie, w którym nigdy wcześniej nie uczestniczyliście? Np. konsultacje społeczne dotyczące układu parkingów w centrum miasta, obchody Dnia Działkowca, mecz lokalnej drużyny piłkarskiej. Zaplanujcie swój udział w takim wydarzeniu, najlepiej przy wsparciu osób, które znają temat na wylot.
Impreza integracyjna
Pomyślcie o imprezie, na której mogliby się spotkać przedstawiciele różnych grup tworzących lokalną społeczność. Piknik, Dzień Sportu dla Wszystkich, happening w przestrzeni publicznej – możliwości jest bardzo wiele. Zanim ją zorganizujecie, spotkajcie się z przedstawicielami grup, które chcielibyście zaprosić, tak by zaplanować działanie z nimi, a nie dla nich. Sprawdźcie, czy moglibyście włączyć w działanie grupę mniej widoczną w najbliższym otoczeniu. Czy istnieją historie, z którymi moglibyście się zapoznać i wyeksponować je w trakcie wydarzenia? Albo sztuka, która dokumentuje odmienne doświadczenie? Blogi lub profile w mediach społecznościowych, które powinniście sprawdzić? Dzięki nim możecie odkryć zaskakującą opowieść o najbliższym otoczeniu i podzielić się nią z innymi.
źródło: kurs Szkoły twórczych praktyk CEO